naar de stembus op woensdag 6 april
Referendum is laatste kans voor Esschenaar
CARRY DIRKX
,,De allerlaatste kans om je stem te laten horen." Zo noemt burgemeester Jeannette Zwijnenburg van de gemeente Haaren het referendum voor alle inwoners. Daarin mogen bewoners van Esch, Biezenmortel, Haaren en Helvoirt één of meerdere opties aankruisen en zo hun mening geven over de toekomst van hun gemeente. Het referendum is op 6 april, als mensen toch al naar de stembus kunnen voor het landelijke referendum over de Oekraïne.
De gemeenteraad van Haaren nam vorige maand een voorgenomen besluit: de gemeente moet opgesplitst worden, op termijn, en wel 'als voor alle dorpen een toekomstbestendige en bestuurskrachtige oplossing voorhanden is'. De term 'voorgenomen besluit' is bewust gekozen; die laat ruimte voor het uitschrijven van een referendum. Inwoners kunnen op 6 april hun mening geven over het voorgenomen besluit en kiezen uit drie mogelijkheden: 1. De gemeente blijft zelfstandig; 2. De gemeente splitst op termijn op; 3. De gemeente splitst zo snel mogelijk op. Meerdere mogelijkheden aankruisen mag. Ook blanco stemmen kan. Een toelichting geven kan dan weer niet, dat maakt de keuze ongeldig.
Het referendum is geldig bij een opkomst van 40 procent en is raadgevend. Dat betekent dat de gemeenteraad niet verplicht is om de uitkomst op te volgen. ,,De uitkomst van het referendum is een element in de afweging van de gemeenteraad", zegt de burgemeester.
Het referendum is onderdeel van het al ruim een jaar lopende traject 'Toekomst gemeente Haaren'. Dit werd eind 2014 gestart, nadat er onder een deel van de bevolking onrust ontstond over de voorgenomen ambtelijke fusie tussen de gemeenten Haaren, Boxtel en Sint-Michielsgestel. Met name een groep inwoners van het dorp Haaren liet zich horen en vond dat Haaren bij Oisterwijk moest aansluiten. Maar ook uit de dorpen Helvoirt en Biezenmortel klonken geluiden dat de gemeente Haaren beter kon opsplitsen. Logischerwijs, vonden de protesteerders, hoort Haaren bij Oisterwijk, Biezenmortel bij Udenhout/Tilburg en Helvoirt bij Vught.
eindfase
Esschenaren lieten het minst van zich horen, maar zouden bij opsplitsing bijvoorbeeld kunnen aansluiten bij Boxtel of Vught. De mensen die protesteerden, verenigden zich in de groep Toekomst Haaren. Onder druk van de protesten besloot de gemeenteraad dat de voorgenomen ambtelijke fusie met Boxtel en Sint-Michielsgestel voorlopig van de baan was. Het traject 'Toekomst gemeente Haaren' werd gestart.
In december nam de gemeenteraad het voorgenomen besluit: de gemeente wordt op termijn opgesplitst. Nu is de eindfase van het 'Toekomst-traject' begonnen, waarin een brede raadpleging van de bevolking plaatsvindt. Het draagvlak onder de bevolking is namelijk een belangrijk element in de uiteindelijke beslissing over de toekomst van de gemeente. Een referendum is daarbij de meest logische keus, vindt wethouder Johan van den Brand. ,,We hebben nagedacht over alternatieven, zoals een enquête, maar als je echt iedereen de kans wilt geven zijn mening te laten horen, moet er een referendum komen", zegt hij.
De gemeenteraad moet op donderdag 28 januari nog instemmen met het referendum. Als dat gebeurt, wordt de tijd tot het referendum gebruikt om inwoners te informeren over de consequenties van de verschillende opties. De burgemeester benadrukt nogmaals dat het referendum geen kwestie van 'kiezen' is, maar van 'advies geven', want uiteindelijk beslist de gemeenteraad. ,,Het is echt de allerlaatste kans voor álle inwoners om te laten horen wat ze willen." Na het referendum moet de raad binnen twee maanden het voorgenomen besluit definitief maken of terugdraaien.
Twee leden stappen
uit klankbordgroep
Thea van Geelen uit Helvoirt en Frank de Werdt uit Haaren stappen per direct uit de Brede Klankbordgroep Toekomst Haaren, de club die bestaat uit een aantal inwoners dat meepraat over de toekomst van de gemeente. Het duo kan zich niet vinden in het voorgenomen besluit van de gemeente om een referendum te houden over zelfstandig blijven, op termijn opsplitsen of zo snel mogelijk opsplitsen.
De inhoud van het voorgenomen referendum is nooit het uitgangspunt geweest, zo stellen Van Geelen en De Werdt. ,,Het college concludeerde zelf op basis van uitvoerig onderzoek dat 'het toekomstperspectief van de gemeente Haaren opsplitsing is, waarbij de oriëntatie van de inwoners leidend moet zijn'. De enige terechte vraag in het referendum zou moeten zijn: met welke gemeente wilt u dat uw dorp gaat samenwerken of samenvoegen. (...) Wij willen ons niet door de gemeente laten gebruiken vanuit de Brede Klankbordgroep. Daarmee zou namelijk de indruk ontstaan dat we positief adviseren over een vraagstelling, die nooit de opzet van alle onderzoeken, peilingen en bewonersbijeenkomsten is geweest."