BOXTEL GASTVRIJ VOOR MINDERJARIGE AFRIKAANSE VLUCHTELINGEN
'Het gaat goed met de meiden uit Eritrea'
MARC CLEUTJENS
Veel inwoners van Boxtel hebben ze vast al eens ergens gezien. Boodschappen doen bij de Jumbo, shoppen in het centrum of voorzichtig de eerste fietsmeters trappen in de wijk In Goede Aarde. Sinds eind september verblijven bijna dertig minderjarige meisjes uit Eritrea op twee opvanglocaties in Boxtel. Na een verblijf van tien weken vertelt wethouder Marusjka Lestrade openhartig over de gastvrije opvang die Boxtel voor de meisjes heeft ingericht. ,,Deze meiden zijn doorzetters. Ongetwijfeld dragen ze allemaal littekens, opgelopen tijdens hun reis naar Europa. Maar het gaat goed met ze en dat doet ons allemaal deugd."
Exclusief
Een interview arrangeren met de meisjes is niet toegestaan. Omwille van de privacy van de minderjarige vluchtelingen is dat niet mogelijk. Ook foto's maken is geen optie; allemaal zijn ze een land ontvlucht waar een dictatoriaal regime aan de macht is en waar familieleden zijn achtergebleven. Een publiek optreden in de media zou grote gevaren voor de achterblijvers met zich mee kunnen brengen. Maar wethouder Lestrade vertelt graag over de zorg die Boxtel wil verlenen aan deze bijzondere groep vluchtelingen uit een van de armste landen van Afrika.
OPROEP
Boxtel was in september goed voorbereid op de mogelijke komst van vluchtelingen, zo vertelt de wethouder. Al anderhalf jaar werden in Boxtel gesprekken gevoerd over de opvang van vluchtelingen, onder meer met woonstichting Sint-Joseph en de brede welzijnsorganisatie ContourdeTwern. ,,Daardoor stonden we klaar toen er een oproep kwam om met spoed opvang te kunnen bieden aan deze specifieke groep meiden", zegt Lestrade.
'Wij willen én
kunnen een
veilige plek
bieden in Boxtel'
In eerste instantie werd het logeerhuis van voormalig milieucentrum De Kleine Aarde ingezet, de tweede groep vluchtelingen werd een week later ondergebracht in het vroegere klooster van de zusters oblaten aan de Prins Hendrikstraat. Toen duidelijk werd dat het om minderjarige meisjes in de leeftijd van 13 tot 17 jaar ging, was snel duidelijk dat Boxtel meer wilde doen dan 72 uur noodopvang bieden. ,,Het is in onze ogen onmenselijk om te blijven leuren met deze jonge meiden en dat hebben we toen meteen duidelijk gemaakt."
Boxtel bood aan gastvrij onderdak te willen bieden aan de tieners, maar gaf ook aan niet mee te willen werken aan het doorsturen van de groep. ,,Het is voor deze meiden niet prettig om in een groot asielzoekerscentrum of opvangkamp te verblijven, zeker niet als daar hoofdzakelijk alleenstaande mannen verblijven", stelt Lestrade. ,,Om die reden hebben we bij het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) aangegeven dat we graag de zorg voor de meiden op ons willen nemen. En even voor de duidelijkheid: als van hogerhand was bepaald dat ze na 72 uur weer weg zouden moeten, was ik er met burgemeester Buijs dwars voor gaan liggen."
Lestrade geeft aan dat Boxtel alle lokaal aanwezige zorgspecialismen heeft ingezet om de meiden uit Eritrea te begeleiden. ,,We hebben alle kennis in huis, in het Centrum voor Jeugd en Gezin in Sint-Ursula, maar ook bij ContourdeTwern en De La Salle. In eigen huis hebben we ambtenaren die getraind zijn in het opvangen van mensen in noodsituaties. En zo dragen eigenlijk heel veel partijen bij aan het welzijn van deze meisjes. Toen het COA met de handen in het haar zat om juist deze groep een veilig onderkomen te kunnen bieden, hebben wij onze vinger opgestoken. Wij willen én kunnen ze een veilige plek bieden waar ze tot rust kunnen komen."
HEFTIG
Tot rust komen. Dat is waar de meiden uit Eritrea vooral behoefte aan hadden toen ze in Boxtel arriveerden. ,,Toen ik ze met de burgemeester verwelkomde bij De Kleine Aarde, was de eerste vraag wanneer ze weer naar een plek gebracht zouden kunnen worden", vertelt de wethouder. ,,Dat was heftig. Tienermeiden die niets bij zich hadden, alleen een plastic tasje met wat spulletjes, verder hé-le-maal niets. De toezegging dat ze in elk geval een paar maanden kunnen blijven in Boxtel, bood zichtbaar opluchting."
Inmiddels vangt Boxtel 29 meisjes uit Eritrea op, op de twee genoemde locaties. De eerste groep kwam kort voor hun aankomst in Boxtel in Nederland aan, de tweede groep heeft al langer in grotere opvanglocaties gezeten voordat ze een tijdelijk thuis vond in het zustershuis aan de Prins Hendrikstraat. ,,Ze dragen allemaal dezelfde geschiedenis met zich mee. Ze zijn gevlucht uit een land waar een dictator de macht heeft en waar hun ouders ze de kans bieden om aan de dienstplicht te ontsnappen."
Lestrade legt uit dat die dienstplicht vooral voor meiden met een christelijke achtergrond een barbaarse kwelling is. Eritrea staat erom bekend dat jongeren op 15-jarige leeftijd in dienst moeten, veelal voor onbepaalde tijd. Vooral jonge vrouwen worden blootgesteld aan grote gevaren, waaronder seksuele intimidatie en onderdrukking. ,,Het is dus niet zo vreemd dat bezorgde ouders voor hun zonen, maar zeker ook voor hun kwetsbare dochters een veilige toekomst zoeken buiten Eritrea", meent de wethouder.
OVERLEVERS
Die veilige toekomst ligt – voorlopig – in Boxtel. ,,In de eerste weken hebben we de meiden vooral de kans gegeven om tot rust te komen. Vergis je niet, het zijn meiden met temperament, het zijn doorzetters. Overlevers die vanuit Eritrea door Somalië en Libië hebben gereisd, al dan niet met mensensmokkelaars. En onderweg hebben ze tijdens die duizenden kilometers natuurlijk heel veel meegemaakt. Ongetwijfeld dragen ze de littekens van die barre tocht, maar wat ik zo bewonder is dat ze hier in Boxtel opbloeien en een enorme veerkracht laten zien."
'Sinds drie weken
gaan ze samen
naar school'
Omdat de meiden allemaal minderjarig zijn, ontfermt de voogdijinstantie Nidos zich over hun lot. De gemeente Boxtel is verantwoordelijk voor de zorg en het onderwijs dat omwille van de leerplicht moet worden aangeboden. Omdat het gaat om de opvang van een specifieke doelgroep, ontvangt Boxtel een ruimere bijdrage dan gebruikelijk is. Doorgaans krijgen gemeenten 40 euro per vluchteling per dag, in Boxtel ligt dat bedrag hoger vanwege de specialistische zorg die hier vereist is.
En die zorg is uitgebreid. Naast medische ondersteuning is ook psychologische hulp voorhanden. De wethouder wil omwille van de privacy van de meiden niet in detail treden over de zorg die in Boxtel geboden wordt. ,,Wel kan ik zeggen dat ze bij ons in hele goede handen zijn."
NAAR SCHOOL
Na tien weken is inmiddels een aardig dagritme opgebouwd waaraan alle meiden zich houden. ,,Sinds drie weken gaan ze met z'n allen naar school. Onder regie van het Koning Willem I College krijgen ze les in een lokaal in brede school De Wilgenbroek, waar ze elke dag heengaan. Ze krijgen natuurlijk taalles, maar maken ook kennis met Nederlandse waarden en normen en leren hoe onze samenleving werkt. Ze gaan ook in winkels kijken, naar de bibliotheek en een treinkaartje kopen. En ze hebben vorige week Stapel op Sint bezocht."
Buiten schooltijden wordt met heel veel vrijwilligers gezorgd voor een leuk en gevarieerd activiteitenaanbod. ,,Als er iets is wat je moet voorkomen, is dat de meiden zich vervelen en doelloos rondhangen. En dus doen ze samen boodschappen en koken ze in het weekend zelf. Ook krijgen ze fietsles en doen ze met Buurtsport Boxtel mee aan sport en dans."
MEEDOEN
Wethouder Lestrade onderstreept dat de Eritrese meiden er helemaal bij horen in Boxtel. ,,Nu ze bij ons wonen, nemen we ze gastvrij op in onze gemeenschap en gaan ze meedoen. Ze zijn bovendien vrij om te gaan en te staan waar ze willen, net zoals alle andere leeftijdsgenoten dat mogen. Maar natuurlijk moeten ze wel even zeggen waar ze naartoe gaan, net zoals ouders het prettig vinden als hun kinderen vertellen wat ze gaan doen." Dat de meiden verdwalen in Boxtel, lijkt Lestrade sterk. Lachend: ,,Het zijn tieners. En waar vind je die doorgaans? In een kleine cirkel waar gratis wifi beschikbaar is…"
'Nu de meiden
bij ons wonen,
nemen we ze
gastvrij op'
Hoe lang de meiden uit Eritrea in Boxtel blijven staat op dit moment niet vast. Het college van B. en W. heeft - met steun van de gemeenteraad - aangegeven dat de meiden welkom zijn om langere tijd te blijven. Momenteel denkt de wethouder dat ze zeker nog enkele maanden hier zullen verblijven. ,,Maar of dat voor alle meiden geldt, weet ik niet. Sommigen worden binnenkort 18 jaar en dan gelden weer andere regels."
Lestrade roemt de ruimhartige opstelling van zowel het gemeentebestuur als de gemeenteraad, die in haar ogen niet alleen unaniem maar vooral met een menselijke blik oprechte steun hebben verleend aan deze groep vluchtelingen. ,,Ik ken gemeenten waar het heel anders gaat en veel rumoer ontstaat. Het feit dat niet alleen professionals, maar ook zoveel vrijwilligers zich voor de meiden uit Eritrea willen inzetten, is hartverwarmend."
