SCHILDERIJEN JAN KRUIJSEN IN BRUIKLEEN NAAR KRUYSENHUIS
Liempdse dorpsbeelden naar Oirschot
MARC CLEUTJENS
De overdracht moest tot op het laatst geheim blijven. Daags voordat vier bijzondere schilderijen van de in Liempde geboren kunstschilder Jan Kruijsen in bruikleen werden afgestaan aan museum Kruysenhuis, maakte het bestuur van de Heilig Hartparochie bekend dat de kunstwerken gingen verhuizen van de pastorie in Liempde naar Oirschot. Voordeel: ze zijn nu voor het eerst te zien voor een breed publiek.
Het parochiebestuur wilde er vooraf geen ruchtbaarheid aan geven. De pastorie aan de Vendelstraat in Liempde staat immers te koop, wordt verhuurd aan antikrakers en uit angst voor 'verdwijning' van de kunstschatten werd de overdracht van de schilderijen geheim gehouden. Vrijdagmiddag tekende het parochiebestuur de bruikleenovereenkomst met een afvaardiging van het Kruysenhuis en daarmee was de overdracht bezegeld.
Met het besluit om de pastorie op de markt te brengen, moest een oplossing gevonden voor de vier schilderijen van Jan Kruijsen, wiens naam op verschillende wijzen wordt gespeld. In het geboorteregister in Liempde werd hij in 1874 ingeschreven onder de naam Kruyssen, zijn vader voerde de achternaam Kruysen. ,,Het parochiebestuur heeft overleg gevoerd met de Diocesane Commissie Kerkelijk Kunstbezit om de vier dorpsbeelden van Liempde een passende herbestemming te geven", legt Arnold van den Broek uit.
Van den Broek is lid van het parochiebestuur, voorzitter van heemkundevereniging Kèk Liemt en schreef in deel 7 van de reeks Brabantse Biografieën (2006), die handelt over bekende personen uit Boxtel en Liempde, een artikel over de schilder. Kruijsen werd geboren op Vrilkhoven in 1874 en overleed in 1938 in Oirschot, waar het museum Kruysenhuis is gevestigd.
Hier hangen ook schilderijen van Kruijsens zoon Antoon en dochter Marie. ,,Het parochiebestuur hecht er waarde aan dat de schilderijen bij elkaar blijven en in de toekomst voor een breder publiek toegankelijk worden in een omgeving die past bij het karakter van Jan Kruijsen", licht Van den Broek toe. ,,Het museum is uitstekend toegerust om werken van de hand van Kruijsen en zijn kinderen te beheren en te exposeren."
VRIENDSCHAP
De vier schilderijen die dateren uit circa 1920 laten verschillende Liempdse taferelen zien. Op de twee grotere werken zijn het Concordiapark en de dorpskerk te zien, de kleinere werken tonen vermoedelijk een boerderij in de buurtschap Hezelaar en een laan op landgoed Velder. Volgens Van den Broek zijn ze geschilderd in een periode die gekenmerkt wordt door een reeks persoonlijke drama's in het leven van de schilder. Hij verloor in 1915 zijn eerste echtgenote Barbara alsmede twee kinderen en leed nadien een zwervend bestaan.
Dat de vier schilderijen in de pastorie van Liempde terechtkwamen had volgens parochiebestuurder en heemkundige Van den Broek te maken met de hechte vriendschapsbanden die Kruijsen onderhield met dorpspastoor Pieter Kluijtmans. Ook hierover schreef hij een biografie in de eerder genoemde bundel. Vermoedelijk kreeg Kluijtmans meerdere schilderijen van zijn vriend cadeau, maar omdat hij weinig waarde hechtte aan persoonlijke bezittingen heeft hij volgens Van den Broek vermoedelijk weggegeven aan parochianen.
WEINIG ERKENNING
Jan Kruijsen, die ook een aantal jaren in Boxtel woonde en onder meer werkzaam was in atelier Peinture Bogaerts, kreeg gedurende zijn leven weinig erkenning als kunstenaar. Met zijn excentrieke verschijning, compleet met Rubenshoed, werd hij als zonderling beschouwd. Ook in Oirschot waar hij de laatste veertien jaren van zijn leven woonde en werkte. Zijn oeuvre omvat zo'n 450 schilderijen; veel werken hangen in museum Kruysenhuis. Boxtel eert Jan Kruijsen met een straatnaam.
FOTO BOVEN: Arnold van den Broek geeft uitleg bij een van de vier schilderijen van Jan Kruijsen. Ze verhuisden vrijdag van de pastorie in Liempde naar het Kruysenhuis in Oirschot. (Foto: Albert Stolwijk).
