VERZETSSTRIJDSTERS BEWONDEREN COLLECTIE VAN TILBEURGH
Polen danken erkenning aan Boxtelaar
HENK VAN WEERT
Aan de bevrijding van Boxtel kwamen zeventig jaar geleden geen Polen te pas. Toch werd een delegatie Poolse oud-verzetsstrijdsters dinsdag verwelkomd door burgemeester Mark Buijs en wethouder Marusjka Lestrade. De vrouwen, in leeftijd variërend van 70 tot 95 jaar, kwamen voor een uitgebreide collectie foto's, documenten en voorwerpen van Boxtelaar Eric van Tilbeurgh. De verzameling geeft een compleet beeld van de inzet die Poolse strijdkrachten leverden aan de bevrijding van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Van Tilbeurgh zet zich al ruim twintig jaar in om de bijdrage van de Poolse strijdkrachten aan de bevrijding van Europa voor het voetlicht te brengen. Die bleef lang onderbelicht, vertelt de Boxtelaar. ,,Mijn vader komt uit het West-Brabantse Halsteren. Die regio is bevrijd door de Polen en veel van hen zijn daar na de oorlog achtergebleven. Ook bij mijn grootouders waren Poolse militairen ingekwartierd", vertelde Van Tilbeurgh dinsdagmiddag in de raadzaal.
MILITAIRE WILLEMSORDE
Tijdens een ontmoeting met zo'n veteraan barstte deze in tranen uit. ,,Omdat hij zo teleurgesteld was dat in het Westen nauwelijks aandacht was voor de inzet van de Poolse militairen." Sindsdien beet Van Tilbeurgh zich vast in het onderwerp. En dat bleef niet onopgemerkt. Het leidde er zelfs toe dat koningin Beatrix in 2006 de Militaire Willemsorde, de hoogste militaire onderscheiding, aan het vaandel van de Eerste Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade hing. Om zo de waardering van de Nederlandse regering tot uitdrukking te brengen voor het Poolse aandeel in de operatie Market Garden, die uitmondde in de beruchte Slag om Arnhem in september 1944.
De collectie van Van Tilbeurgh, die thuis een minimuseum over de Poolse oorlogsstrijdkrachten in de Tweede Wereldoorlog heeft ingericht, was het doel van een groep vrouwen om dinsdag Boxtel te bezoeken. Eerder op de dag waren ze te gast in Breda dat door de Polen is bevrijd. Zondag bezocht de delegatie het Noord-Duitse Oberlangen. Daar waren zij na de Opstand van Warschau door de nazi's gevangengezet in een strafkamp. Precies zeventig jaar na dato bezochten de Poolse vrouwen het kamp, net over de grens bij Groningen, voor de herdenking van de bevrijding.
ARMIA KRAJOWA
,,We waren lid van Armia Krajowa, wat Thuisleger betekent", vertelde Maria Cegielska die de Poolse delegatie aanvoerde. De rood-witte armband met de letters A K die de militie droeg ten tijde van de opstand droegen de vrouwen ook nu. De Duitsers konden de opstand in de Poolse hoofdstad na 62 dagen neerslaan omdat de Russische bevrijders niet te hulp schoten. ,,We werden krijgsgevangen gemaakt en gevangengezet in het kamp Oberlangen. Dat werd op 12 april 1945 bevrijd", vertelde Cegielska. Ze vertelde dat zij en haar reisgenoten zondag erg geroerd raakten op het moment dat de rood-witte vlag op de gedenkplaats werd gehesen.
De oorlogsgevangenen verwachtten dat Canadese of Amerikaanse soldaten hen zouden komen bevrijden. Groot was dan ook de verrassing dat Poolse militairen de gevangenispoorten openden. ,,Sommige vrouwen werden bevrijd door hun eigen man, zoon of vader...", sprak een emotionele Cegielska in de Boxtelse raadzaal. Dat er óók 'jonge' vrouwen van zeventig jaar te vinden waren in de Poolse delegatie, was logisch volgens de woordvoerster: ,,Zij werden in het strafkamp geboren!"
Burgemeester Buijs sprak zijn waardering uit voor de Poolse inzet bij de bevrijding van Nederland. ,,Onze vrijheid is betaald met bloed. Dank aan de Polen die zo'n belangrijke bijdrage leverden aan het feit dat wij in vrede kunnen leven."
Na afloop van de ontvangst in de raadzaal gingen de Poolse vrouwen in kleine groepjes per taxi naar het minimuseum in huize Van Tilbeurgh. Maar dat gebeurde niet voor het Liempdse gilde Sint-Antonius Abt het gezelschap bij de gemeentevijver eer had betuigd door middel van een vendelgroet. Die werd ook in ontvangst genomen door de consul-generaal en de militair attaché van de Poolse ambassade.
PRO MEMORIA-MEDAILLE
Eric van Tilbeurgh, die ook eerder al werd onderscheiden door de Poolse regering, kreeg op voordracht van de vrouwen die Boxtel bezochten, zondag tijdens de herdenking in Oberlangen de Pro Memoria-medaille uitgereikt.
BOVENSTE FOTO: In zijn minimuseum heeft Eric van Tilbeurgh (rechts) een enorme historische collectie samengebracht over het aandeel van de Poolse strijdkrachten aan de bevrijding van West-Europa. (Foto's: Peter de Koning).
