FAMILIE VAN DEN AKER ZORGDE DECENNIA VOOR WAPEN JANUS VAN MAAREN VAN SCHIETCLUB MOED & STRIJD
Oude kruisboog voor MuBo leidt tot een bijzondere ontmoeting...
HENK VAN WEERT
Het bericht in de krant dat het Boxtelse museum diezelfde middag een oude kruisboog in bruikleen zou krijgen van het plaatselijke gilde Sint-Barbara & Sint-Joris, trok gisterochtend de aandacht van Pauline Heessels uit Schijndel. Toen ze las dat het oude wapen ooit was gemaakt door Janus van Maaren viel haar mond open. ,,Da's de boog van ons vader!", riep ze verrast uit. Ze belde naar Boxtel en werd opgehaald om de feestelijke overdracht bij te wonen. Samen met haar broer Geert uit Geldrop. ,,Wat geweldig dat deze kruisboog hier een ereplaats krijgt!"
Op de hoek van de Schijndelsedijk en de Sint-Lambertusweg stond in vroeger jaren een café. Dat werd in de jaren dertig van de vorige eeuw gerund door Janus van Maaren. Dat ze woensdagochtend de naam van haar vader in de krant las, overdonderde Pauline. ,,Ik wist niet dat hij ooit een kruisboog had gemaakt, maar heb meteen gebeld naar hoofdman Jacques Habraken van het Boxtelse gilde. En vertelde dat mijn oudere broer Geert er vast meer over kon vertellen." Snel werden contacten gelegd en een van de gildebroeders haalde broer en zus op om de overdracht van de kruisboog bij te wonen.
,,Ik moet eerlijk zeggen dat ik er niet veel zin in had", grinnikt de 92-jarige Geert, die veertig jaar in Eindhoven woonde en sinds vijftien jaar in Geldrop. Maar eenmaal in museum MuBo was hij blij dat zijn zus hem had overgehaald. ,,Wat geweldig dat ons familiestuk vandaag de dag nog altijd wordt gekoesterd. We wisten niet dat de boog nog bestond..."
UIT 1930
Geert denkt dat zijn vader de kruisboog tussen 1925 en 1930 heeft gemaakt. ,,Onze pa was timmerman en aannemer en heeft het houten wapen zelf gesneden. Het ijzerwerk heeft hij ergens besteld en zelf gemonteerd. Ook de pees heeft hij zelf gemaakt, kan ik me herinneren." Sinds 1924 was Janus van Maaren naast timmerman ook kastelein in een café dat was gevestigd in een al lang afgebroken langgevelboerderij. Hij nam de uitspanning over van Jan van der Pasch, die uitbater was toen in 1911 kruisboogclub Moed & Strijd werd opgericht.
Dat het etablissement ooit de naam De Rustende Man droeg, zoals Pierre van Amelsvoort in 2008 optekende in zijn Boxtelse kroegenboek 'Tapperijen, Tappers en Togen', is voor Geert onbekend: ,,Het was nog net geen 'stille kroeg' (een illegaal café - red.) maar heel veel meer was het ook niet." Wel weet hij dat er ook een speeltuin bij was en dat het soms flink druk was. In de boomgaard stonden de doelen waarop de leden van Moed & Strijd met hun kruisboog schoten. ,,Het waren witgekalkte blokken kops hout met een doornsnee van circa 25 à 30 centimeter doorsnee."
AAN DE SCHOUW
Kort na de viering van het zilveren jubileum van de schietclub sloot café Van Maaren en dat betekende ook het einde van Moed & Strijd. Maar niet voorgoed. Kort na de Tweede Wereldoorlog werd de kruisboogvereniging heropgericht. Dat gebeurde in 1946, in het naburige café Het Klaverblad aan de (oude) Nieuwstraat, waar Dorus en Lien van den Aker de scepter zwaaiden. Hun dochter Jo nam met haar man Christ Senders nam het horecabedrijf in 1960 over totdat het acht jaar later plaats moest maken voor nieuwbouwwijk Oost. De schietclub bleef nog zeker een jaar of tien bestaan en de boog van Janus van Maaren werd nadien in Het Klaverblad zorgvuldig bewaard. En ook later nog. ,,De boog hing altijd boven de schoorsteenmantel in onze woning aan de Veldakkerstraat. Tótdat ik zeven jaar geleden naar een aanleunwoning bij Simeonshof verhuisde", vertelde Jo.
Elke donderdagmiddag wordt ze met de auto opgehaald en brengt Guus Eltink haar naar de Rode Kruismiddag. ,,En zo kwam van het een het ander", grinnikt Eltink die fanatiek kruisboogschutter is bij het Boxtelse gilde. Jo besloot begin dit jaar haar kruisboog aan de 'guld' te schenken op voorwaarde dat die het in bruikleen af zou staan aan museum MuBo. Dat was niet tegen dovemansoren gezegd. En dus kwam ze met haar broer Theo, die de historie van Moed & Strijd en de genoemde cafés optekende, en schoonzus Truus naar MuBo om de overdracht te bezegelen. Het weerzien met hun oude buurtgenoten Geert en Pauline gaf de bijeenkomst een onverwachte wending.
Ook voor museumvoorzitter Jan van Homelen, die samen met gildehoofdman Habraken de bruikleenovereenkomst voor de boog ondertekende, leidde de komst van broer en zus Van Maaren tot een bijzondere ontmoeting. ,,Pauline was mijn welpenleidster in de tijd dat ik als jonge padvinder met anderen ons 'nest' hadden op de zolder van het Sint-Paulusjeugdhuis (nu gemeenschapshuis De Rots - red.)." Glunderend: ,,Pauline was de eerste die buitenshuis bijdroeg aan mijn opvoeding..."
GILDEVITRINE
De kruisboog van de familie Van Maaren heeft geen hoge cultuurhistorische waarde, maar is wel een mooi attribuut dat een plekje heeft gekregen bij tal van andere gildevoorwerpen op de bovenste verdieping van museum MuBo. In het begin van de 20e eeuw telde Boxtel diverse kruisboogclubs, maar geleidelijk aan gingen ze allemaal ter ziele. Moed & Strijd bleef het langst voortbestaan. Het schieten met de kruisboog werd in Boxtel pas in 1996 nieuw leven ingeblazen: met de heroprichting van het gilde Sint-Barbara & Sint-Joris.
OP DE FOTO'S: Links bekijken museumvoorzitter Jan van Homelen en gildeschutter Guus Eltink de kruisboog met Geert van Maaren en Pauline Heessels- van Maaren. Rechts poseren Boxtelse gildebroeders met het oude wapen in het bijzijn van Jo Senders en Theo en Truus van den Aker. (Foto's: Albert Stolwijk).
