BOXTEL DREIGT KUNSTENONDERWIJS NA 68 JAAR TE VERLIEZEN
Haalt MIK de doodskist tevoorschijn?
MARC CLEUTJENS
'Een jeugd, die zingt... En straks een gemeenschap, waarin zang en muziek een kostbaar volksbezit zijn geworden.' (Prospectus R.K. Volksmuziekschool Boxtel 1947)
In 2016 is het precies twintig jaar geleden dat de Ursulakapel aan de Baroniestraat in Boxtel in gebruik werd genomen als dé broedplaats voor kunst- en muziekonderwijs in Boxtel. Na vele omzwervingen vond de toenmalige Streekmuziekschool voor Boxtel en Omstreken eindelijk onderdak in de vroegere kapel van de zusters Ursulinen. Of opvolger MIK het vierde lustrum volgend jaar zal beleven is onzeker nu Meierijgemeenten een reorganisatieplan hebben afgewezen. Het doek dreigt te vallen voor een instituut dat in 1947 in Boxtel het levenslicht zag...
Disciplines combineren. Dat was de missie waarover Laurens Felix in juli 1997 vertelde in Brabants Centrum. De Boxtelaar was zojuist benoemd als de nieuwe directeur van de Streekmuziekschool en brak in deze krant een lans voor het binnenhalen van meerdere kunstuitingen; leerlingen en cursisten konden er voortaan terecht bij de onderdelen muziek, dans, toneel en beeldende kunst. De term muziekschool verdween in dat jaar uit beeld; onder Felix' regie kreeg de instelling de naam Toonhuis.
ONONTKOOMBAAR
Toen al was schaalvergroting onontkoombaar voor de Boxtelse instelling, die in 1996 eindelijk een vast adres kreeg. Samengaan met soortgelijke scholen in Oisterwijk en Vught stond hoog op het verlanglijstje. Uiteindelijk ontstond het Regionaal Centrum voor de Kunsten, dat later werd omgevormd tot de Meierijse Instellingen voor Kunsteducatie, kortweg MIK. De laatste fusie vond enkele jaren geleden plaats, toen MIK besloot samen te gaan werken met Pieter Brueghel in Veghel en het Centrum Kunstzinnige Vorming Uden.
Die samensmelting werd door directeur Felix omschreven als een voorwaarde om verder te professionaliseren. ,,Een zekere schaalgrootte is vereist die ieder van de op zichzelf staande instellingen niet of niet voldoende heeft. Doel is een kwalitatief sterke, professionele organisatie die de hele regio bedient van educatie op het gebied van muziek, dans, beeldend en theater." Het motto destijds: 'Groter worden om klein te kunnen blijven'. Heel nadrukkelijk werd gesteld dat de fusie niet voortkwam uit bezuinigingsdrift.
DE ARK
De geschiedenis van het muziekonderwijs in Boxtel gaat terug tot 1947 toen deken Ignatius Broekman aan de wieg stond van de oprichting van een Streekmuziekschool. De pastoor van de toenmalige Heilig Hartparochie riep inwoners van Boxtel op om naar De Ark (thans Tiga - red.) te komen voor een demonstratie van leerlingen van een muziekschool uit Limburg. Broekman wilde een 'Rooms-Katholieke Volksmuziekschool' oprichten waar zanglessen centraal stonden.
Onder leiding van de eerste directeur Cor Suys ontstond zo'n muziekschool. Uit de eerste 'prospectus' blijkt dat er zanglessen voor jongens en meisjes werden gehouden. Per maand moest daarvoor 75 cent betaald worden. Daarnaast werd begonnen met lessen op piano, viool, mandoline, gitaar en blokfluit.
De Streekmuziekschool kende tot 1979 een zwervend bestaan in Boxtel. De eerste lessen werden verzorgd in De Ark, nadien werd meestal kortstondig onderdak gevonden in onder meer De Burcht (Ridder Van Cuijkstraat), Villa Crols, Villa Phaff en de Maria Koninginschool. In de vroegere meisjesschool aan het Maria Reginaplein was de Streekmuziekschool gehuisvest totdat de Ursulakapel was verbouwd en een plek werd gevonden waar MIK alweer jaren thuis is.
BEZUINIGEN
Geldproblemen hebben altijd als een rode draad door de geschiedenis van de Streekmuziekschool gelopen. Omdat de gemeente Boxtel niet alle bijdragen wilde betalen in 1947, werd toen al het idee gelanceerd om donateurs en vrienden te werven. Patronen, vrienden en donateurs konden na jaarlijkse betaling van 25 of 10 gulden rekenen op toezending van het jaarverslag en een uitnodiging voor het bijwonen van leerlingenavonden.
Directeur Joop Felix - vader van de huidige MIK-directeur Laurens - worstelde ook wel eens met een onwillig gemeentebestuur, hoewel de subsidiekraan uiteindelijk verder openging en de bijdrage per inwoner in de jaren zestig werd verhoogd naar 25 cent per inwoner. In 1987 was dat bedrag verhoogd naar 400.000 gulden waarvaan één ton bestemd was voor de huur van de Maria Koninginschool.
De economische crisis in de jaren tachtig leidde een drastische bezuinigingsoperatie in. In drie rondes werd de subsidie jaarlijks 10 procent verlaagd. Dat viel niet in goede aarde. Directeur Boyke Brand, die Joop Felix opvolgde in 1985, deed mee aan een rouwstoet waaraan ook de welzijnsorganisaties Joice, Stuw, Swobel en Workshop deelnamen. Samen voerden ze een doodskist mee.
Dertig jaar later kan de rouwstoet opnieuw gevormd worden nu MIK in zwaar weer verkeert en Boxtel zijn muziek- en kunstonderwijs na 68 jaar dreigt kwijt te raken. Als dat gebeurt zijn de gevolgen voor het culturele klimaat niet te overzien en zijn dringend nieuwe initiatieven nodig.
FOTO ONDER: Een collage met artikelen uit Brabants Centrum. Centraal staat de foto van een protest op de Markt in Boxtel tegen bezuinigingen op kunst en cultuur. (Foto: Peter de Koning).