ACTEURS BOXTELSE OMMEGANG TROTS OP LANDELIJKE ERKENNING
'Bloedprocessie al jaren in de agenda'
MARC CLEUTJENS
Met z'n vijven vormen ze een tableau vivant in de raadzaal van het gemeentehuis. Het zijn de hoofdrolspelers in de Heilig Bloedprocessie, elk jaar weer. Nee, het is vandaag geen Drievuldigheidszondag, maar de vrijdag voor carnaval. De dag waarop de Boxtelse ommegang wordt opgenomen op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed. En ze zijn er allemaal apetrots op...
Grimeuse Marga van der Wielen moest even wennen toen ze 's ochtends vroeg al met pruiken en schminkkoffer op pad moet om de verteller, de koster, de biechtvader, de molenaar en natuurlijk priester Eligius van den Aker klaar te stomen voor een kort optreden in de raadzaal. ,,De Heilig Bloedprocessie hoort bij mei of juni, maar vandaag zit er nog ijs op de autoruiten", lacht Marga. ,,Maar op zo'n bijzondere dag komen we graag in actie om deze prachtige traditie te laten zien. Het is heel eervol om er elk jaar aan mee te mogen werken."
De grimeuse die ongeveer acht jaar geleden de taak overnam van Cor van Lamoen vond het een eer toen ze werd gevraagd om de acteurs van de Heilig Bloedprocessie te schminken. ,,Vandaag kon ik het alleen af, maar op Drievuldigheidszondag loopt er een ploegje rond om de mensen op te maken. Bedenk dat de baarden die de mannen dragen allemaal handgemaakt zijn. Een klus waaraan per baard zo'n acht uur geknoopt moet worden. Mozes vind ik de mooiste figuur."
DE HELE FAMILIE
Cees Timmermans speelt al bijna vijf decennia mee in de Heilig Bloedprocessie, altijd als koster. ,,Een rol die mijn vader ook heeft gespeeld en die mijn zoon later wellicht ook eens wil spelen", glundert Cees. ,,Ik vind het zo prachtig dat de Heilig Bloedprocessie nu landelijke erkenning krijgt, het is een geweldige verrassing en ik hoop dat ik nog tot in lengte van jaren kan meedoen."
Frans van Loon is biechtvader in de ommegang, een rol die hij nu zo'n zes jaar speelt. ,,In het verleden deed ik eigenlijk nooit mee, maar via mijn activiteiten voor de parochie ben ik erin gerold. Je wordt gevraagd en zegt dan natuurlijk geen nee. Nu doet de halve familie mee. Mijn zoon Sepp zit bij de verspieders, enkele kleindochters zijn bruidje."
Frans heeft de datum van Drievuldigheidszondag al jaren vooruit aangekruist in zijn agenda. ,,Kom niet aan die dag, dan moet ik biechtvader spelen en kan er niets anders georganiseerd worden, zelfs geen familieweekend."
VANZELFSPREKEND
De molenaar die in het verhaal van het Bloedmirakel ook een grote rol speelt, wordt al meer dan dertig jaar gespeeld door Ton Nijhuis. ,,Ik ben in 1974 in Boxtel komen wonen en kort daarna vanzelfsprekend mee gaan doen", zegt Ton. ,,Het is belangrijk dat er naast materieel erfgoed ook ook oog is voor immaterieel erfgoed. Dat de Heilig Bloedprocessie nu op de Nationale Inventaris staat, is fantastisch. Het mooie van de processie vind ik dat dit stukje van het katholieke geloof op straat wordt uitgedragen en niet alleen binnen de muren van de kerk te zien is."
Maarten Melis is al vele jaren de verteller in de Heilig Bloedprocessie. Zijn teksten maken duidelijk wie de hoofdrolspelers van het Bloedmirakel zijn en ook voorafgaand aan de officiële ondertekening van het certificaat dat hoort bij de Nationale Inventaris klinken zijn woorden. In de raadzaal dit keer... ,,Nee, ik heb niet hoeven oefenen", grinnikt Maarten. ,,Ergens in mijn hoofd zit een plekje waar ik die tekst bewaar."
De verteller is altijd van de partij in de Heilig Bloedprocessie. ,,Vroeger speelde ik andere rollen en zat ik bij de verspieders. Dat de processie nu bij het immaterieel cultureel erfgoed van Nederland hoort, is een mooie erkenning en ik ben er trots op dat ik daar elk jaar aan kan meedoen. De afgelopen jaren zie je het karakter wel iets veranderen, mede door de ontkerkelijking. Maar het is niet erg dat het religieuze wat vervaagt, zolang de culturele traditie maar blijft bestaan."
,,Ik ben eigenlijk de hoofdpersoon", zegt Bart van der Velden. Hij speelt nu zes jaar de rol van Eligieus van der Aker, de priester die de kelk met miswijn omstootte en aan de wieg stond van het mirakel in 1380. ,,Het belangrijkste van de erkenning die de Heilig Bloedprocessie vandaag heeft gekregen, is de uitdaging om door te gaan. Deze traditie moet blijven, ook als wij er niet meer zijn." Bart doet al twintig mee aan de ommegang. ,,Nu ben ik Eligius. Een hele mooie rol, zonder dat ik ook maar één woord hoef te zeggen..."