GEMEENTE BINNENMAAS CENSUREERT FOTOKUNST DIRK HARDY
'Clay is ineens heel relevant werk'
MARC CLEUTJENS
Heel even heeft Dirk Hardy overwogen om zijn biezen te pakken en de zes foto's van zijn afstudeerkunstwerk Clay mee naar huis te nemen. De gemeente Binnenmaas, onder de rook van Rotterdam, besloot vorige week woensdag twee van de zes foto's van het kunstwerk te verwijderen omdat ze aanstootgevend zouden zijn. ,,Door te kiezen voor censuur doet de gemeente nou juist wat ik wil laten zien met mijn foto's", zegt de Boxtelse fotograaf.
Met Clay laat Hardy zien dat de mensheid door toedoen van grote leiders of ideologieën beïnvloed, gecontroleerd of zelfs onderworpen kan worden. Voor de realisatie van zijn fotoserie, waarmee hij vorig jaar afstudeerde aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam, huurde hij enkele dagen de vroegere wasserij Blanca aan de Baroniestraat, waar de zes taferelen levensgroot werden uitgebeeld. Hardy maakte daarbij gebruik van een aantal acteurs en talrijke figuranten en een grote bühne.
Op de foto's staan onder meer beeltenissen van onder meer Jezus Christus, Napoleon Bonaparte, Adolf Hitler en Joseph Stalin. Vooral de foto waarop Jezus te zien is, is de Zuid-Hollandse gemeente in het verkeerde keelgat geschoten. ,,In september vorig jaar ben ik met andere afgestudeerden van de academie al door de gemeente uitgenodigd", vertelt Hardy. ,,Binnenmaas stelt elk jaar een prijs beschikbaar voor jong talent en ook in mocht mijn werk etaleren in de centrale hal van het gemeentehuis."
Waar de kunstmedewerker nog enthousiast was, bleken anderen later minder gecharmeerd van Clay. ,,Aanvankelijk werd mijn werk nog aangemerkt als spannend en dus geschikt voor een prominente plek. Toen de expositie werd ingericht, ontstond er wat onrust. Eerst onder ambtenaren, daarna bij een wethouder en de locoburgemeester. Uiteindelijk heeft de burgemeester bepaald dat twee foto's verwijderd moeten worden omdat men bang is voor een rel."
AANGETAST
Hardy overwoog om zijn kunstwerk weer in te pakken en de zes grote foto's mee naar huis te nemen. Bij nader inzien koos hij er echter voor om het in zijn ogen 'aangetaste' werk te laten hangen. ,,Daarmee kan ik laten zien dat een overheid bepaalt wat inwoners wel of niet mogen zien, zonder dat die inwoners daar zelf over na mogen denken of over mogen praten." De fotograaf gaat de twee ontbrekende plekken in het houten raamwerk opvullen met een zwart doek waarop zal staan dat de gemeente heeft gekozen voor censuur. ,,Men heeft aangegeven dat ik dat mag", aldus Hardy. ,,Ook zal ik uitleg geven over de kwestie."
Binnenkort begroet de fotograaf de onafhankelijke jury die alle kunstwerken in het gemeentehuis van Binnenmaas zal beoordelen. Net als alle andere afgestudeerden van de Willem de Kooning Academie maakt Hardy dus kans op een geldprijs van duizend euro. ,,Voorwaarde van de jury is dat het kunstwerk als geheel te zien is. Dat gaat dus gebeuren, maar op een moment dat het gemeentehuis is gesloten. Men wil niet dat bewoners alle foto's kunnen zien."
Dat verwondert Hardy, mede omdat de zes foto's ook prominent op zijn eigen website te zien zijn. ,,Wie straks in het gemeentehuis komt en mijn naam googelt, kan de zes foto's toch bekijken. Dus ik begrijp niet zo goed waarom de burgemeester zijn veto heeft uitgesproken." De fotograaf geeft aan dat de foto's niet kwetsend bedoeld zijn, maar zijn interpretatie van de kneedbaarheid van mensenmassa's door de eeuwen heen wil laten zien: ,,Juist in de week waarin de aanslagen in Parijs plaatsvonden en iedereen de mond vol heeft over het vrije woord, wordt Clay ineens een heel relevant werk."
De media hebben inmiddels uitgebreid aandacht besteed aan de censuurkwestie. ,,Ik ben al benaderd door vele media, zoals de Volkskrant, Vrij Nederland en de NOS. In Binnenmaas is de fractie van D66 furieus en is een raadsdebat aangevraagd. Maar de foto's komen vooralsnog niet terug." De fotograaf zal de receptie die in februari rond de expositie wordt gehouden waarschijnlijk mijden. ,,En misschien vind ik in de tussentijd een beter podium. Als dat zo is, dan pak ik mijn spullen alsnog in en ben ik weg."
Clay was vorig jaar te zien tijdens de eindexamenexpositie van de Willem de Kooning Academie en verhuisde daarna naar een galerie. Daar werd het kunstwerk getaxeerd op 25.000 euro.
FOTO BOVEN: De expositie van het kunstwerk Clay van Dirk Hardy wordt gedeeltelijk gecensureerd in Binnenmaas. Vooral de foto van Jezus is volgens de gemeente 'aanstootgevend'. (Foto: Dirk Hardy).