VRIJWILLIGERS GAAN LOCATIE VERWOESTE BOERDERIJ GOORESTRAAT IN KAART BRENGEN
Onderzoek naar bouwhistorie van kartuizerhoeve
STEFAN LATIJNHOUWERS
Een groep vrijwilligers gaat onder professionele begeleiding archeologisch en bouwhistorisch onderzoek uitvoeren op de plek waar de kartuizerhoeve aan de Goorestraat in Boxtel heeft gestaan. De boerderij van de familie Peijnenburg werd in februari 2013 door een allesverwoestende brand met de grond gelijk gemaakt. De eerste metingen op de bewuste locatie worden al begin december verricht, maar voorzitter Dik Bol van de Heemkundekring Boxtel verwacht dat het echte (graaf- en speur)werk pas in het voorjaar van start gaat. Bol roept belangstellenden op om zich aan te melden als vrijwilliger. ,,Ze krijgen een mini-cursus archeologie", aldus Bol.
Kartrekker van het project 'Boxtelse kartuizergeheimen aan de Dommel' is de Stichting Kartuizerklooster Sinte Sophia van Constantinopel. Binnen het onderzoek wordt door deze organisatie behalve met de Heemkundekring Boxtel onder meer ook nauw samengewerkt met Stichting de Brabantse Boerderij.
UNIEKE KANS
Voorzitter Jan Kerkhof van de Stichting Kartuizerklooster benadrukte dinsdagmiddag tijdens de startbijeenkomst in het Boxtelse gemeentehuis - waar een samenwerkingovereenkomst ondertekend werd door de drie partijen - dat het onderzoek een unieke kans is om de resten van de kartuizerhoeve aan de Goorestraat bloot te leggen en meer informatie te krijgen over de verschillende bouwfases in het verleden. Kerkhof liet weten dat ook de eigenaar van de boerderij aan de Goorestraat, de familie Peijnenburg, erg benieuwd is naar de historie en daarom heel blij is dat er letterlijk diepgravend onderzoek wordt verricht op de bewuste locatie.
Kerkhof: ,,Bij dit project gaat het om een van de belangrijkste kartuizerhoeves van de streek, die centraal ligt in de buurtschap Kleinderliempde. Door werkzaamheden uit te voeren op het gebied van archeologie, archief en bouwhistorie die alleen op dit moment kunnen plaatsvinden, dus vóór de herbouw, zijn we in staat een nieuwe publicatie uit te brengen in de serie Stichting Kartuizerklooster Sinte Sophia van Constantinopel. Het is inderdaad de bedoeling dat het project grotendeels door vrijwilligers wordt uitgevoerd."
Maar die vrijwilligers moeten volgens voorzitter Bol van de Heemkundekring én de archeologiewerkgroep Boxtel-Liempde eerst nog wel 'gecharterd' worden. ,,Meestal is het opgraven een taak van gecertificeerde professionals, maar het curieuze toeval maakt dat er op het boerenerf aan de Goorestraat geen verplichting tot onderzoek ligt", aldus Bol. ,,Gelukkig was de de familie Peijnenburg als eigenaar bereid ons toestemming te geven om te kijken of er iets te vinden is van sporen van kartuizers in de grond. Maar vergis je niet: ook een opgraving door vrijwilligers kost behoorlijk veel geld. Denk maar aan het huren van een graafmachine, gereedschap, een bouwkeet en het inschakelen van professionele hulp en een bouwhistoricus."
POTTEN MET GOUD
Volgens Bol gaat het de onderzoekers en de samenwerkende organisaties er niet om 'potten met goud' op te sporen. ,,De kartuizers waren niet rijk, dus daar zal ook geen sprake van zijn. De insteek is vooral om meer te weten komen van het boerenbedrijf en zoveel mogelijk informatie en kennis te vergaren, bijvoorbeeld over de agrarische functies. De historie van de kartuizers gaat overigens terug tot 1475 of eerder, maar de afgebrande boerderij was een paar eeuwen jonger. We gaan ter plaatse concreet op zoek naar 'vroegere' gebouwen."
Bijzonder is dat sloopwerkzaamheden op het terein van de hoeve uitgevoerd gaan worden met archeologische begeleiding, zo geeft Bol aan. ,,Dat gebeurt zelden. Het gebouw is nu bovengronds afgebrand en gesloopt. Wij gaan de fundamenten op bouwhistorische wijze onderzoeken en het bodemarchief op een archeologische manier. De kennis van de vrijwilligers wordt ter plekke bijgespijkerd met een stoomcursus."
Wethouder Peter van de Wiel van de gemeente Boxtel, die net als de Streekraad van nationaal landschap Het Groene Woud ook betrokken is bij het project, omschreef de boerderij als een 'pareltje'. ,,Het erfgoed dat daar in vlammen is opgegaan, willen we ter plaatse onderzoeken en de resultaten vastleggen. De geschiedenis van de kartuizers wordt zo weer beleefbaar gemaakt, waarbij het een goede zaak is dat er vrijwilligers bij dit project betrokken worden. Erfgoed wordt zo aan een grote groep mensen gekoppeld en niet alleen aan een klein clubje."
MONUMENTENLIJST
De boerderij aan de Goorestraat staat op de gemeentelijke monumentenlijst en was van 1507 tot 1663 in eigendom van de kartuizer monniken. In 1507 werd de hoeve door erfgenamen van Willem Rutgers van Griensvenne, de toenmalige eigenaar, verkocht aan broeders Hubrecht van Loen, prior van het kartuizerklooster in Vught. De kartuizers bezaten in die tijd meer grote hoeves in Boxtel en Liempde. Sinds dat jaar staat de boerderij bekend als als de kartuizerhoeve. In 1663 werd de hoeve verkocht aan Hendrik Santegoets. Ook was de hoeve eigendom van de families Van de Ven en Beerings. Inmiddels is de boerderij al drie tot vier generaties in bezit van de familie Peijnenburg.
Mensen die belangstelling hebben om als vrijwilliger aan de slag te gaan op de onderzoeksplaats aan de Goorestraat kunnen contact opnemen met voorzitter Dik Bol van de Heemkundekring Boxtel, telefoonnummer (0411) 61 67 63.