STEMMIGE HERDENKING DOOR KAMPINA AIRBORNE MEMORIAL GROUP NABIJ DE BEERZE
Toon Schut (78) herdenkt doodgeschoten ooms op Balsvoort
HENK VAN WEERT
Jaarlijks vindt op of rond 24 oktober, de dag dat Boxtel in 1944 werd bevrijd van de Duitse bezetting, een herdenking plaats. Dit jaar is die plechtige samenkomst bij het verzetsmonument aan de Roond op zondag 19 oktober (zie elders op deze pagina). Vooruitlopend daarop werd zaterdag al een besloten herdenking gehouden middenin het natuurreservaat. Voor de doodgeschoten broers Bernard en Hein Schut. Hun 78-jarige neef Toon legde bloemen...
Voor het eerst in zestig jaar keerde Schut terug naar de plek waar ooit hoeve Balsvoort stond, op de grens van Boxtel en Oisterwijk. Het is de plek waar precies zeventig jaar eerder oom Bernard door de nazi's werd doodgeschoten. Even verderop, nabij het Klein Aderven, werd oom Hein geëxecuteerd. Leden van de Kampina Airborne Memorial Group vormden zaterdagmiddag een erewacht.
Een van de leden van zogeheten re-enactmentgroep die afgelopen weekeinde in en rond de Kampina gebeurtenissen uit de laatste weken van de bezetting naspeelden, is auteur Peter van der Linde uit Oisterwijk. Hij publiceerde twee jaar geleden een boek over de ruim honderd airbornes die door het Boxtelse verzet in de Kampina verborgen werden gehouden. Hij vertelde zaterdag aan het einde van de middag het verhaal van Bernard en Hein Schut, de mannen wier namen ook staan vermeld op het in 2003 onthulde verzetsmonument aan de Roond.
ONHOUDBAAR
De boerderij van de familie Schut stond nabij het riviertje de Beerze, op nog geen vierhonderd meter van de plek waar de Amerikaanse zweeftuigpiloten schuilden. Er waren regelmatig onderduikers te gast omdat Hein en een andere broer contact hadden met de ondergrondse. Eén van die onderduikers was broer Bernard met zijn gezin. Maar wat opmerkelijk was: het Oisterwijkse verzet hield op de boerderij óók gevangengenomen Duitsers vast. Dat zorgde op een gegeven moment voor een onhoudbare situatie en daarom werd besloten de soldaten van de bezetter toch maar vrij te laten, maar wel op een plek ver van de hoeve Balsvoort verwijderd.
De betrokken Duitsers hadden echter goed opgelet en kwamen op vrijdag 6 oktober 1944 terug met versterking en overvielen de familie Schut en hun onderduikers. Bernard maakte zich uit de voeten, maar werd op de vlucht doodgeschoten. Hein werd gearresteerd en in Oisterwijk verhoord en gemarteld; een dag later werd hij bij het Klein Aderven geëxecuteerd.
Toon Schut kent het verhaal van zijn omgekomen ooms maar al te goed. ,,Toch werd er thuis nauwelijks over gesproken. Mijn vader, die destijds met zijn gezin in Gemonde woonde, heeft het overlijden nooit kunnen verwerken", vertelde de Boxtelaar. Het is zestig jaar geleden dat hij voor het laatst op de plek was waar de boerderij van zijn opa en oma stond. Als kind fietsen we destijds om de twee à drie weken hier naartoe met ons gezin.
IN JEEPS
Dat hij er nu terugkeert, heeft Schut te danken aan Pieter van den Hout. ,,Een oom en tante van mijn moeder woonden op deze plek na de familie Schut. Ik weet nog vaag hoe de boerderij eruit zag. In de jaren zeventig is de hoeve gesloopt. Volgens mij omdat de grond hier zo onvruchtbaar is, dat er nauwelijks geld viel te verdienen", aldus de 43-jarige Boxtelaar.
Van den Hout is weer een goede bekende van zijn plaatsgenoot Roel Manders, een van de leden van de Kampina Airborne Memorial Group en zo ontstond het idee voor een herdenking op Balsvoort. In jeeps van deelnemende leden reed de re-enactmentgroep van haar bivak achter hoeve Scheieind aan de Koevoortsedijk het natuurgebied in. Daarvoor was speciaal toestemming verleend door boswachter Frans Kapteijns van Natuurmonumenten. Het laatste deel van de tocht, vanaf de Achtbundersedijk, ging te voet.
INDRUKWEKKEND
Het verhaal van de omgekomen broers Schut sprak Van den Hout aan en hij vond dat er een herdenking moest komen. Ondanks dat hij wat moeilijk ter been is, was Toon Schut meteen enthousiast om bloemen te leggen onder een kastanjeboom die destijds op het erf van zijn oma moet hebben gestaan. ,,Als het kan, bezoek ik jaarlijks de herdenking bij het verzetsmonument. Dat er nu op deze manier extra aandacht aan mijn doodgeschoten ooms wordt besteed, vind ik erg indrukwekkend. Het is goed dat het verhaal ook door nieuwe generaties niet wordt vergeten", sprak Schut na afloop.
Toon Schut werd zaterdagmiddag vergezeld door zijn in Sint-Oedenrode wonende zoon Toon junior, ook wel bekend als de volkszanger Twan van Brabant, diens vrouw Cindy en hun kinderen Ferry en Caz. Ook zij toonden zich gegrepen door de sobere, maar stijlvolle plechtigheid.
WANDELTOCHTEN
Zondag hield de Kampina Airborne Memorial Group wandeltochten in de Kampina. De re-enactmentgroep wordt gevormd door Nederlandse en Belgische vrienden die regelmatig deelnemen aan de nabootsing van historische militaire taferelen. Een van de leden is Boxtelaar Roel Manders. Hij en zijn vrienden namen de wandelaars terug in de tijd dat in het natuurgebied geallieerde soldaten verborgen werden gehouden. Deze airbornes hielpen op 24 oktober mee aan de bevrijding van Boxtel.
